Het Publiek Ontwikkelbedrijf REKS ontwikkelt wind- en zonprojecten op verschillende locaties, bijvoorbeeld rondom het zoekgebied bij De Baars in het grensgebied van Tilburg, Goirle, Hilvarenbeek en Oisterwijk. Hoe werkt de samenwerking tussen de gemeenten en het Publiek Ontwikkelbedrijf REKS binnen zo’n proces? We bieden een kijkje in de keuken.
Publiek versus privaat
Bij de ontwikkeling van wind- en zonneparken zijn er traditioneel twee partijen die het initiatief nemen: de overheid (‘de publieke kant’) en de ontwikkelaar (‘de private kant’). De overheid (gemeenten) zorgt voor de publieke besluitvorming en alles wat daarvoor nodig is. Denk aan een gebiedsvisie, een Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD) en Milieueffectrapportage (MER). Dat zijn procedures en documenten die helpen bij het plannen van ruimtelijke ontwikkelingen die vervolgens terechtkomen in een omgevingsplan. Zo’n plan is ‘kaderstellend’ voor initiatieven in een gebied en bepaalt of er een wind- of zonproject is toegestaan.
Aan de andere kant zijn er ‘de private partijen’, de ontwikkelaars. Hun taak is om initiatieven van de grond te krijgen, bijvoorbeeld voor een wind- of zonnepark. Meestal is een initiatief vanuit de private kant aanleiding voor aanpassing van een gebieds- of omgevingsvisie om het initiatief mogelijk te maken. Daarvoor is weer publieke besluitvorming nodig, dus er lopen twee processen naast elkaar: een publiek en een privaat proces. Als ontwikkelaar, ondernemer of investeerder kun je het publieke proces ondersteunen, bijvoorbeeld door het te financieren en de juiste informatie te leveren voor zorgvuldige publieke besluitvorming. Dit ondersteunen is overigens iets anders dan het proces ‘beïnvloeden’.
Hoe werkt dat proces in de praktijk met het Publiek Ontwikkelbedrijf REKS, een private onderneming met publieke aandeelhouders? Het lijkt een ingewikkelde constructie, en de term ‘publiek’ in de naam van het bedrijf maakt het er niet duidelijker op. We nemen een kijkje in het zoekgebied rondom De Baars en Kattenberg.
Publiek Ontwikkelbedrijf, overheid en de markt
Aan de publieke kant zijn er de gemeenten, in dit geval Tilburg, Goirle, Hilvarenbeek en Oisterwijk. Die gemeenten hebben een gebiedsmanager of gebiedsregisseur aangesteld die namens hen de publieke besluitvorming stroomlijnt. De gebiedsmanager is dus het aanspreekpunt namens de overheid voor het proces aan de publieke kant.
De rol van het Publiek Ontwikkelbedrijf REKS is om dat publieke proces te ondersteunen als ontwikkelaar en dus niet als overheid. Het heeft daarmee de verantwoordelijkheid voor goede afstemming en timing tussen initiatieven en publieke besluitvorming. Het bedrijf heeft hierbij geen andere rechten of privileges dan andere private ontwikkelaars.
Toch heeft het Publiek Ontwikkelbedrijf REKS wel meer mogelijkheden dan andere marktpartijen, bijvoorbeeld in middelen en expertise die in de regio ingezet kunnen worden. Daarmee kan het soms efficiënter en effectiever werken dan andere ontwikkelaars die actief zijn in de regio. Ook heeft het Publiek Ontwikkelbedrijf de opdracht meegekregen om energieprojecten onderdeel te maken van integrale gebiedsontwikkeling, bijvoorbeeld door wateroverlast tegen te gaan. Sommige andere ontwikkelaars hebben daarentegen wel al grondposities, en dan is er een vorm van samenwerking nodig.
Blauwdruk voor andere gebieden?
De ervaring tot nu is dat de verschillende rollen en verantwoordelijkheden tussen de overheid en het Publiek Ontwikkelbedrijf REKS tot nu toe werken en dat de grens daartussen goed wordt bewaakt. Het is voldoende helder wie waarover gaat, al heeft dat gaandeweg het proces wel tot nieuwe inzichten geleid. Zo is duidelijk geworden dat het Publiek Ontwikkelbedrijf REKS zich meer op de ontwikkeltaak is gaan richten dan op de inbreng in het het publieke proces. Een integrale gebiedsvisie voor De Baars bijvoorbeeld is uiteindelijk meer een publieke taak.
In het gebied rondom De Baars en Kattenberg is het proces om te komen tot eventuele windturbines of zonneparken op dit moment het verst gevorderd. Wat daarbij geleerd is in de samenwerking tussen het Publiek Ontwikkelbedrijf REKS als private ontwikkelaar en de gemeenten aan de publieke kant, kan als blauwdruk dienen voor andere gebieden.
