Vraag & antwoord

Publiek Ontwikkelbedrijf REKS ontwikkelt duurzame energie in de regio Hart van Brabant. Dat doen we bijvoorbeeld door grootschalige wind- en zonprojecten in energiehubs te realiseren. Daarbij combineren we vraag en aanbod zo slim mogelijk met de opslag van energie. Om onze omgeving aan te passen aan het veranderende klimaat financieren we met de opbrengst ook maatregelen uit de Regionale Klimaatagenda.

Een energiehub is een plaats waar de opwek en opslag van energie in samenhang worden ontwikkeld. In een energiehub kunnen bijvoorbeeld windmolens en/of zonprojecten worden geplaatst. Maken we een koppeling tussen meerdere grootverbruikers van energie, waarbij vraag en aanbod op elkaar worden afgestemd om extra ruimte te creëren voor de opwek van energie en het elektriciteitsnetwerk minder te belasten, dan spreken we ook wel van een smart energy hub. Slimme energiehubs bevinden zich vaak op bedrijventerreinen, maar kunnen ook bestaan uit een koppeling van bijvoorbeeld een bedrijf in het buitengebied aan omliggende boerderijen.

Regio Hart van Brabant heeft de ambitie om in 2030 1 Terawattuur duurzaam opgewekte elektriciteit te leveren, veel meer dan we nu doen. Publiek Ontwikkelbedrijf REKS heeft de opdracht die ambitie waar te maken. Bij de oprichting van Publiek Ontwikkelbedrijf REKS is uitgegaan van 5 zoekgebieden die in de Regionale Energie- en Klimaatstrategie (REKS) 1.0. van Regio Hart van Brabant zijn beschreven. Alle mogelijkheden voor energiehubs in deze voorgeselecteerde zoekgebieden pakken we op. Dat kan meerdere energiehubs per zoekgebied opleveren.

Regio Hart van Brabant heeft de ambitie om in 2030 1 Terawattuur duurzaam opgewekte elektriciteit te leveren, veel meer dan we nu doen. Publiek Ontwikkelbedrijf REKS heeft de opdracht die ambitie waar te maken door energieprojecten te ontwikkelen tot een vergunbaar stadium en de bijbehorende subsidies te verkrijgen. Na de fase van ontwikkeling volgen de fasen van financiering en van realisatie en exploitatie. Over de eventuele rol van Publiek Ontwikkelbedrijf REKS in de volgende fasen zijn nog geen afspraken gemaakt.

Als de capaciteit van het net niet voldoende is om alle elektriciteit te kunnen transporteren, spreken we van netcongestie. Dat is een groot en groeiend probleem. De investeringsplannen van de netbeheerders bieden geen garantie voor aansluiting van nieuwe duurzame energie op het elektriciteitsnetwerk. Publiek Ontwikkelbedrijf REKS houdt de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten en maakt zo nodig afspraken met Enexis en TenneT. Daarnaast kunnen we energiehubs ontwikkelen die een bijdrage leveren aan een slimmer energiesysteem, bijvoorbeeld door tijdelijke opslag van duurzame energie of directe levering aan de omgeving.

In de Regionale Energie- en Klimaatstrategie (REKS) 1.0 van Regio Hart van Brabant zijn zoekgebieden voor de grootschalige opwek van elektriciteit in wind- en zonneparken opgenomen. Op onderstaande kaart zijn ze aangegeven. Alle mogelijkheden voor energiehubs in deze zoekgebieden pakken we op. Dat kan meerdere energiehubs per zoekgebied opleveren, maar het is niet zeker dat in al deze zoekgebieden daadwerkelijk energieprojecten starten. Bij elk energieproject hebben inwoners en andere belanghebbenden de gelegenheid om mee te denken, mee te praten en mee te doen.

Klik op de afbeelding voor een vergroting.

In de Regionale Energie- en Klimaatstrategie (REKS) 1.0 van Regio Hart van Brabant zijn gebieden beschreven waar de grootschalige opwek van elektriciteit in wind- en zonneparken kan plaatsvinden. In die gebieden acht de regio de realisatie van energieprojecten het meest kansrijk. Op onderstaande kaart zijn ze aangegeven. Alle mogelijkheden voor energiehubs in deze zoekgebieden pakken we op. Dat kan meerdere energiehubs per zoekgebied opleveren, maar het, maar het is niet zeker dat in al deze zoekgebieden daadwerkelijk energieprojecten starten. Bij elk energieproject hebben inwoners en andere belanghebbenden de gelegenheid om mee te denken, mee te praten en mee te doen.

Klik op de afbeelding voor een vergroting.

Publiek Ontwikkelbedrijf REKS heeft gemeenten en provincie Noord-Brabant als aandeelhouder. Daarmee is het een publiek bedrijf met maatschappelijke doelstellingen. Zo is minimaal 50 procent lokaal eigendom bij onze energieprojecten het uitgangspunt. Daarnaast gaan we voor het maatschappelijk belang en integrale oplossingen in de beperkt beschikbare ruimte door rekening te houden met natuurontwikkeling, infrastructuur, woningbouw en recreatie én door aanpassingen van onze omgeving aan het veranderende klimaat te financieren. Omdat we ook een onderneming zijn, gaan we actief met initiatiefnemers van passende projecten aan de slag om resultaat te boeken. Zo geven we invulling aan de Regionale Energie- en Klimaatstrategie (REKS) van Regio Hart van Brabant.

Een van de uitgangspunten van Publiek Ontwikkelbedrijf REKS is dat elke energiehub als deze in bedrijf is voor minimaal 50 procent in eigendom moet zijn van lokale partijen. Een collectief van inwoners uit de gemeente waarin een energiehub ligt en/of inwoners uit omliggende gemeenten en regio’s kunnen zo’n lokale partij zijn. Hetzelfde geldt voor lokale of regionale bedrijven. Lokale energiecoöperaties geven mede invulling aan lokaal eigendom.

Financiële participatie in een windproject betekent dat je mede-eigenaar wordt van de windmolen en dus meedeelt in de opbrengsten van de verkoop van stroom van die windmolen. Er zijn manieren in de markt bekend die ervoor zorgen dat je ook de stroom kunt afnemen van de windmolen waar je mede-eigenaar van bent. Bij de uitwerking van de plannen voor de energiehubs zal moeten blijken of dit ook voor de windprojecten in de regio Hart van Brabant kan worden gerealiseerd.

De opbrengst van windturbines en zonnepanelen is niet constant, regelbaar en voorspelbaar, net zoals het weer dat niet is. Daardoor sluiten de vraag naar en het aanbod van duurzame energie niet goed op elkaar aan. Een eenvoudige manier om dat op te lossen is door energie op te slaan. Dat kan op verschillende manieren, variërend van opslag ’s nachts voor gebruik de volgende dag tot seizoensopslag. In het laatste geval gebruiken we ’s winters de energie die in de zomer ervoor is geproduceerd. Ook de vorm kan verschillen. We kunnen energie bijvoorbeeld opslaan in batterijen, warmtereservoirs of -netten. Een alternatief is energie om te zetten naar waterstof. Dat is beter op te slaan dan stroom.
Energieopslag vraagt om investeringen in opslagfaciliteiten en om flexibiliteit in vraag en soms ook in aanbod. Daarom is afstemming en samenwerking nodig. Publiek Ontwikkelbedrijf REKS kan zorgen voor zowel de opslag van energie als voor de afstemming van vraag en aanbod. Samen met inwoners en bedrijven.

In de Regionale Klimaatagenda staat beschreven hoe Regio Hart van Brabant zich wil aanpassen aan het veranderende klimaat. Het doel is in 2050 een klimaatbestendige en waterrobuuste regio te zijn. In de Regionale Klimaatagenda worden 6 gebieden onderscheiden. De opgaven per gebied verschillen, van het vasthouden van water tot het verbeteren van de bodem en van het tegengaan van hittestress tot het tegengaan van overstromingen. De gebiedsafbakening komt voort uit de klimaatonderlegger en stresstesten. In september 2022 stelde het portefeuillehoudersoverleg Milieu & Afval (tegenwoordig: poho Energie, Klimaat & Grondstoffen) de Regionale Klimaatagenda Hart van Brabant 2022 – 2027 vast. Het is een ‘levend document’ en wordt ieder jaar geactualiseerd. Zo is in november 2023 een bijgewerkte versie van de Regionale Klimaatagenda vrijgegeven.

De Brabantse Milieufederatie (BMF) is mede namens de terreinbeherende organisaties Brabants Landschap, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer bij de Regionale Energiestrategieën in Brabant, omdat deze overkoepelende organisatie samen met de Brabantse regio’s wil werken aan een duurzame energietransitie. Daarbij komt ze op voor de belangen van natuur, landschap en milieu. Daarnaast heeft de BMF oog voor burgerparticipatie en energiecoöperaties. Kijk voor meer informatie op www.brabantsemilieufederatie.nl.

Ook Natuurmonumenten is voorstander van wind- en zonne-energie.

De Omgevingswet, van kracht sinds 1 januari 2024, schrijft voor aan welke regels overheden zich bij ruimtelijke ordening moeten houden. Gemeenten krijgen met deze nieuwe wet meer verantwoordelijkheid. De regels op het gebied van ruimtelijke ordening en participatie zijn ook van toepassing op projecten van Publiek Ontwikkelbedrijf REKS.

De aarde warmt op. Dat heeft grote gevolgen voor mens, natuur en milieu. Bij de productie van fossiele brandstof komt veel CO₂ vrij. Dit broeikasgas zorgt voor stijging van de temperatuur op aarde. Daarom is het opwekken van duurzame energie belangrijk en stapt ook regio Hart van Brabant over op alternatieven voor aardgas om woningen en gebouwen te verwarmen. Zo werken we aan een klimaatneutrale toekomst, zonder uitstoot van CO₂. Belangrijk voordeel is dat we met meer eigen opwek minder afhankelijk worden van energie uit het buitenland en de kosten beter in de hand hebben. Met energiezekerheid als doel nam het kabinet bijvoorbeeld maatregelen om het aardgasverbruik te beperken.  

De Rijksoverheid heeft nationale en internationale klimaatdoelen afgesproken en neemt maatregelen om verdere opwarming van de aarde tegen te gaan en Nederland te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Zo is in het Klimaatakkoord afgesproken dat we in Nederland in 2030 minstens 55 procent minder de CO₂-uitstoten dan in 1990. In 2050 moet de uitstoot van broeikasgassen met 95 procent zijn afgenomen. Om dat te bereiken is Nederland opgedeeld in energieregio’s. Daarin werken gemeenten, provincies en waterschappen samen aan een Regionale Energiestrategie (RES). Regio Hart van Brabant neemt de aanpassing van de omgeving aan het veranderende klimaat mee. Daarom heeft deze regio geen RES, maar een REKS: een Regionale Energie- en Klimaatstrategie.

Meer weten over klimaatverandering in Europa? De Europese Unie houdt de feiten en cijfers bij en duidt de impact.

Het klimaat verandert, met gemiddeld hogere temperaturen, drogere en hetere zomers en nattere winters als gevolg. Hierdoor komen wateroverlast en andere extremen vaker voor. De gevolgen zijn nu al merkbaar: materiële, economische en gezondheidsschade. Om een prettig leefbare omgeving en sterke economie en landbouw te behouden, moeten we nu aan de slag. Het aanpassen van onze omgeving aan het veranderende klimaat wordt ook wel klimaatadaptatie genoemd. Regio Hart van Brabant pakt klimaatadaptatie en de energietransitie in samenhang op. Daarom heeft deze regio geen RES, maar een REKS: een Regionale Energie- en Klimaatstrategie.

Meer weten over klimaatverandering in Europa? De Europese Unie houdt de feiten en cijfers bij en duidt de impact.

Publiek Ontwikkelbedrijf REKS is opgericht door de gemeenten Dongen, Gilze en Rijen, Goirle, Heusden, Hilvarenbeek, Loon op Zand, Oisterwijk en Tilburg en het Energiefonds Brabant om de lusten én de lasten van de opwek van duurzame energie en de aanpassing van de omgeving aan het veranderende klimaat beter te verdelen. Door de oprichting van een publiek ontwikkelbedrijf houdt de overheid regie op de energietransitie en zorgt het voor integrale oplossingen in de beperkt beschikbare ruimte en een efficiënte en effectieve aanpak. Bovendien blijven de opbrengsten van wind- en zonne-energie op deze manier in de regio.

Waalwijk heeft eind 2021 besloten niet in te stappen in Publiek Ontwikkelbedrijf REKS. Deze gemeente was namelijk al een eind op weg in het proces om tot 2 energiehubs op haar grondgebied te komen toen de voorbereidingen voor een publiek ontwikkelbedrijf werden gestart. De gemeente heeft ervoor gekozen de ontwikkeling in samenwerking met marktpartijen voort te zetten. Ook in Waalwijk wordt veel aandacht besteed aan lokale participatie en de realisatie van minimaal 50 procent lokaal eigendom.

De in Publiek Ontwikkelbedrijf REKS samenwerkende overheden hebben besloten zelf de ontwikkeling ter hand te nemen omdat integrale gebiedsontwikkeling en verlaging van de maatschappelijke kosten vraagt om overheidsregie. Daarnaast willen zij uitgaan van de beste locaties voor wind- en zonprojecten in zoekgebieden in plaats van afhankelijk te zijn van voorstellen van marktpartijen. Ook willen zij zeker zijn van 50 procent lokaal eigendom, voldoende burgerparticipatie, een goede inpassing in het landschap en slimme aansluiting op het elektriciteitsnetwerk. Gezamenlijk willen de overheden kennis en kunde ontwikkelen en de financiën in de regio houden.

Wanneer bij de ontwikkeling van de energiehubs blijkt dat marktpartijen grondposities hebben, zal met die partijen gesproken worden over mogelijkheden voor samenwerking. Daarbij kan het bijvoorbeeld gaan om het sluiten van samenwerkingsovereenkomsten met ontwikkelaars of om het aangaan van een afsprakenkader. In een dergelijk kader kunnen onder andere afspraken worden vastgelegd over de te bereiken maatschappelijke meerwaarde en de rol- en taakverdeling bij de verdere ontwikkeling tot een gedragen plan.

Naar verwachting worden de energiehubs tussen 2025 en 2030 gerealiseerd. De ambitie voor de Regionale Energie- en Klimaatstrategi (REKS) richt zich op 2030.

Participatie door inwoners en ondernemers is voor Publiek Ontwikkelbedrijf REKS een belangrijk uitgangspunt bij energieprojecten. Zo worden zij middels inspraakavonden en overleggen betrokken bij de eerste fase: het proces om te komen tot een vergunning (procesparticipatie). Inwoners en bedrijven kunnen financieel participeren in de fase van exploitatie van de duurzame opwek (financiële participatie). Op welke wijze dat gebeurt, verschilt per energiehub. We gaan uit van minimaal 50 procent lokaal eigendom bij elk energieproject.

Publiek Ontwikkelbedrijf REKS richt zich op de grootschalige ontwikkeling van duurzame energie. Daarvoor is meestal een zware, zakelijke aansluiting op het elektriciteitsnetwerk nodig. Heeft u een kleinverbruikersaansluiting voor een individueel huishouden (tot maximaal 100.000 kWh) en vragen over de opwek van duurzame energie? Dan kunt u zich het beste wenden tot (het energieloket in) uw gemeente of een energiecoöperatie bij u in de buurt

Initiatieven voor wind- en zonprojecten kunnen gemaild worden naar info@pobreks.nl

Publiek Ontwikkelbedrijf REKS wordt geleid door directeur Joop oude Lohuis, aangesteld door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA). In de AVA hebben alle aandeelhouders zitting. Dat zijn de gemeenten Dongen, Gilze en Rijen, Goirle, Heusden, Hilvarenbeek, Loon op Zand, Oisterwijk en Tilburg en het Energiefonds Brabant. Besluitvorming in de AVA vindt plaats met meerderheid van stemmen, waarbij er minstens 2 regiogemeenten (niet zijnde Tilburg) met het voorstel moeten instemmen.

De Raad van Commissarissen (RvC) is collectief verantwoordelijk voor toezicht op het beleid en handelt in het belang van de doelstellingen van Publiek Ontwikkelbedrijf REKS. De RvC bestaat uit 3 personen: voorzitter Ellen Lastdrager, Daniël van Dongen en Tom van den Nieuwenhuijzen. De benoeming is verlopen in afstemming met de aandeelhouders om de onderlinge samenwerking optimaal vorm te geven.

Heb je na het bekijken van deze website nog vragen? Neem dan contact met ons op door een e-mail te sturen naar info@pobreks.nl. Ook ideeën, informatie en suggesties zijn van harte welkom.

Het Regionaal Klimaatfonds REKS Hart van Brabant is op 25 januari 2024 opgericht om gemeentelijke projecten te steunen die bijdragen aan het doel van Hart van Brabant in 2050 een klimaatbestendige en waterrobuuste regio te zijn. Voor de cofinanciering van dergelijke klimaatprojecten heeft Publiek Ontwikkelbedrijf REKS, de initiatiefnemer van het fonds, vier miljoen euro gereserveerd. De financiële bijdrage van Regionaal Klimaatfonds REKS Hart van Brabant is bedoeld als aanvulling op middelen van bijvoorbeeld provincie en Rijk.

Het Regionaal Klimaatfonds REKS Hart van Brabant steunt gemeentelijke projecten die hittestress, overstromingsgevaar, wateroverlast en/of verdroging tegengaan. Bij de selectie van geschikte projecten zoekt het fonds naar een goede balans tussen de verschillende doelstellingen. Doelmatigheid en effectiviteit zijn daarbij belangrijke criteria.
Om in aanmerking te komen voor een bijdrage uit het Regionaal Klimaatfonds REKS moeten projecten voldoen aan een aantal voorwaarden. Zo moeten ze voortkomen uit de Regionale Klimaatagenda, waarvan in november 2023 een geactualiseerde versie is vastgesteld. Ook mag de bijdrage uit het fonds maximaal 35 procent van de totale projectkosten bedragen. Financiering van regulier en achterstallig onderhoud, personeel, subsidies aan inwoners en bedrijven en grondverwerving komen niet voor financiering door het Regionaal Klimaatfonds REKS in aanmerking.

Bijna alle aan de Regionale Energie- en Klimaatstrategie (REKS) samenwerkende gemeenten kunnen een beroep doen op Regionaal Klimaatfonds REKS Hart van Brabant. Dat zijn de gemeenten Dongen, Gilze en Rijen, Goirle, Heusden, Hilvarenbeek, Loon op Zand, Oisterwijk en Tilburg. Omdat gemeenten Alphen-Chaam en Baarle-Nassau bij een andere RES-regio zijn aangesloten, kunnen zij geen aanspraak maken op het Regionaal Klimaatfonds REKS al horen zij bij Regio Hart van Brabant.
Binnen de gemeente Waalwijk dient het college van burgemeester en wethouders voorstellen over de financiering van klimaatprojecten in bij de gemeenteraad en/of andere subsidieverstrekkers. Deze gemeente neemt niet deel aan Publiek Ontwikkelbedrijf REKS. Elders in dit overzicht van veelgestelde vragen vindt u daarop een toelichting.

Een fondsmanager zal beoordelen of bij het Regionaal Klimaatfonds REKS ingediende klimaatprojecten in aanmerking komen voor steun, de voortgang monitoren en nauw samenwerken met de werkgroep Klimaat van de Regionale Energie- en Klimaatstrategie (REKS). Een raad van toezicht houdt toezicht op het beleid en heeft onder andere als taak de voorgedragen projecten voor cofinanciering goed te keuren. De aanstelling van de raad van toezicht en de fondsmanager vindt op korte termijn plaats.

Het Regionaal Klimaatfonds REKS neemt als eerste aanvragen in behandeling die gaan over projecten die met instemming van de werkgroep Klimaat van de Regionale Energie- en Klimaatstrategie (REKS) en het portefeuillehoudersoverleg (PoHo) Energie, Klimaat en Grondstoffen van Regio Hart van Brabant in de Regionale Klimaatagenda zijn geprioriteerd. Het fonds toetst of aan alle voorwaarden is voldaan en besluit vervolgens over toekenning van de gevraagde financiële ondersteuning.

Regio Hart van Brabant onderscheidt 6 gebieden met specifieke klimaatkenmerken en daaruit voortvloeiende knelpunten en opgaven. Deze gebieden zijn terug te vinden in de Regionale Klimaatagenda, waarvan in november 2023 een herziene versie is vastgesteld.